Mèo là loài vật nuôi dễ thương được con người thuần hóa từ hàng nghìn năm trước. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều điều thú vị về chúng không phải ai cũng biết.
Mèo là loài vật nuôi gần gũi với con người. Loài mèo có những đặc điểm khác biệt rõ nét, đặc biệt là các giác quan thính nhạy. Dù được thuần hóa làm vật nuôi từ lâu song những đặc tính hoang dã của loài không biến mất. Sau đây là những phân tích về đặc điểm khác biệt về giác quan loài mèo do GS Võ Văn Sự, nguyên Trưởng bộ môn Động vật quý hiếm và đa dạng sinh học, Viện Chăn nuôi quốc gia cung cấp.
👉Theo GS Võ Văn Sự, tính đến năm 2021, ước tính trên thế giới có khoảng 220 triệu con mèo nhà và 480 triệu con mèo hoang. Năm 2017, mèo nhà là động vật cảnh phổ biến thứ hai ở Hoa Kỳ, với 95,6 triệu con và khoảng 42 triệu gia đình sở hữu ít nhất một con mèo. Năm 2020 tại Vương quốc Anh, 26% người trưởng thành nuôi mèo, với khoảng 10,9 triệu con.
👉Họ mèo (Felidae) có thể truyền lại nhiều màu sắc và hoa văn cho con cháu của chúng. Các gen MC1R và ASIP mà mèo nhà sở hữu cho phép tạo ra nhiều màu lông khác nhau.
👉Mèo có tầm nhìn ban đêm tuyệt vời, chúng có thể nhìn thấy ở mức độ ánh sáng bằng 1/6 mức độ ánh sáng cần thiết cho tầm nhìn của con người. Điều này một phần là do mắt mèo có màng trong suốt, phản xạ bất kỳ ánh sáng nào đi qua võng mạc trở lại mắt, do đó làm tăng độ nhạy cảm của mắt với ánh sáng mờ. Đồng tử lớn là sự thích nghi với ánh sáng mờ.
👉Mèo nhà có đồng tử dạng khe (ti hí), cho phép nó tập trung ánh sáng chói mà không bị hội chứng "quang sai màu" (hiện tượng thấu kính không hội tụ được tất cả các màu vào cùng một điểm). Khi ánh sáng yếu, đồng tử của mèo mở rộng để che phần lớn bề mặt lộ ra của mắt.
👉Thính giác của mèo nhà nhạy bén nhất trong dải tần từ 500 Hz đến 32 kHz. Chúng có thể phát hiện dải tần số cực rộng từ 55 Hz đến 79 kHz. Mèo có thể nghe được khoảng 10,5 quãng 8, trong khi con người và chó có thể nghe được khoảng 9 quãng 8. Độ nhạy thính giác của nó được tăng cường nhờ tai ngoài lớn và có thể di động được. Loa tai giúp khuếch đại âm thanh nên mèo có thể phát hiện vị trí của tiếng ồn. Mèo có thể phát hiện siêu âm do con mồi là loài gặm nhấm tạo nên. Nghiên cứu gần đây cũng đã chỉ ra rằng, mèo có khả năng nhận thức không gian xã hội để xác định vị trí của chủ nhân dựa trên việc nghe thấy giọng nói của chủ nhân.
👉Bên cạnh đó, mèo có khứu giác nhạy bén, một phần là do cơ quan này của chúng phát triển tốt, có bề mặt niêm mạc lớn (rộng khoảng 5,8 cm2, gấp đôi so với của con người). Vì thế, chúng có thể cảm nhận được một số mùi hương mà con người không thể cảm nhận.
👉Mèo nhạy cảm với các hợp chất pheromone như 3-mercapto-3-methylbutan-1-ol mà chúng sử dụng để giao tiếp thông qua việc phun nước tiểu và đánh dấu bằng các tuyến mùi. Nhiều con mèo cũng phản ứng mạnh mẽ với thực vật có chứa nepetalactone, đặc biệt là cỏ bạc hà, vì chúng có thể phát hiện ra chất đó với ít hơn một phần tỷ. Khoảng 70-80% loài mèo bị ảnh hưởng bởi nepetalactone.
👉Mèo có tương đối ít nụ vị giác so với con người (trên dưới 470 so với hơn 9.000 trên lưỡi người). Mèo nhà và mèo hoang có chung một đột biến gen thụ thể vị giác, khiến vị giác ngọt của chúng không liên kết với các phân tử đường nên không có khả năng cảm nhận vị ngọt.
👉Mèo bảo tồn năng lượng bằng cách ngủ nhiều hơn hầu hết các loài động vật, đặc biệt là khi chúng trưởng thành. Thời lượng giấc ngủ hàng ngày của mèo khác nhau, thường là 12-16 giờ, trung bình là 13-14 giờ. Một số con mèo có thể ngủ tới 20 giờ. Thuật ngữ "mèo ngủ trưa" để chỉ một giấc ngủ ngắn đề cập đến xu hướng ngủ (rất nhẹ) của mèo trong một khoảng thời gian ngắn.
👉Trong những khoảnh khắc mệt mỏi của cuộc sống, khi lòng trĩu nặng những bộn bề, có lẽ không gì ấm áp hơn tiếng gừ gừ dịu dàng của một chú mèo. Đó không chỉ là âm thanh của sự thư giãn, mà còn là một phép màu nhiệm, một liều thuốc an thần đến từ thiên nhiên, có thể xoa dịu nỗi buồn, giảm căng thẳng và thậm chí giúp con người mau lành bệnh.
👉Tiếng gừ gừ của mèo không đơn thuần là biểu hiện của niềm vui hay sự hài lòng. Các nhà khoa học đã phát hiện rằng âm thanh này có tần số dao động từ 25 - 150 Hz, trùng với tần số được sử dụng trong vật lý trị liệu để kích thích xương phát triển, giảm đau nhức và chữa lành tổn thương mô mềm. Đó là lý do vì sao những người nuôi mèo thường có huyết áp ổn định hơn, ít gặp các vấn đề về tim mạch và đặc biệt là sống hạnh phúc hơn.
👉Không chỉ tác động đến thể chất, tiếng gừ gừ còn có sức mạnh kỳ diệu với tâm hồn. Khi áp tai vào bộ lông mềm mại của một chú mèo đang lim dim ngủ, bạn sẽ cảm nhận được nhịp điệu đều đặn, trầm ấm như một bản nhạc ru dịu dàng. Âm thanh ấy như cuốn trôi bao muộn phiền, giúp người ta quên đi áp lực cuộc sống và tìm lại sự bình yên trong tâm hồn.
👉Những chú mèo dường như hiểu được nỗi buồn của con người. Khi bạn mệt mỏi, chúng sẽ nhẹ nhàng đến bên, cuộn tròn trong lòng bạn và khe khẽ gừ gừ như một lời vỗ về, một sự đồng cảm không cần đến ngôn từ. Chúng không cần biết bạn đã trải qua điều gì, không phán xét hay đặt câu hỏi, chỉ lặng lẽ ở đó, mang đến sự an ủi giản đơn nhưng vô cùng sâu sắc.
👉Có lẽ, đây chính là lý do vì sao mèo đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của biết bao người. Chúng không chỉ là những người bạn bốn chân đáng yêu mà còn là những “bác sĩ nhỏ” có khả năng chữa lành cả thể xác lẫn tâm hồn. Và mỗi khi tiếng gừ gừ vang lên, ta biết rằng, dù thế giới ngoài kia có bộn bề ra sao, thì vẫn luôn có một nơi bình yên chờ đợi ta trở về. 🐱💖
Mèo – loài động vật nhỏ bé nhưng lại ẩn chứa biết bao điều kỳ diệu. Chúng không chỉ nhanh nhẹn, dẻo dai mà còn sở hữu một khả năng sinh tồn đáng kinh ngạc: có thể sống sót khi rơi từ tầng cao hơn so với tầng thấp. Nghe có vẻ khó tin, nhưng đây lại là một sự thật đã được khoa học chứng minh.
👉Có bao giờ bạn tự hỏi, vì sao một chú mèo rơi từ tầng 10 lại có khả năng sống sót cao hơn so với rơi từ tầng 3 hay tầng 5? Điều này tưởng chừng nghịch lý, nhưng thực ra, nó bắt nguồn từ cơ chế đặc biệt trong cơ thể loài mèo. Khi rơi từ độ cao lớn, chúng có đủ thời gian để kích hoạt "phản xạ chỉnh tư thế", một khả năng đặc biệt giúp chúng xoay người giữa không trung, điều chỉnh cơ thể để tiếp đất an toàn. Không những thế, khi rơi từ trên cao, mèo sẽ có thời gian để mở rộng cơ thể, tăng lực cản gió giống như một chiếc dù, giúp làm chậm tốc độ rơi và giảm chấn thương.
👉Hình ảnh một chú mèo nhẹ nhàng tiếp đất sau cú rơi như một “vũ công” thực thụ khiến con người không khỏi ngỡ ngàng. Không phải vì chúng bất tử, mà bởi tạo hóa đã ban tặng cho mèo những khả năng kỳ diệu để sinh tồn. Đằng sau những bước chân uyển chuyển, những cú nhảy điệu nghệ, mèo còn sở hữu một sự bền bỉ và kiên cường đáng kinh ngạc.
👉Có lẽ, bài học từ loài mèo cũng đáng để con người suy ngẫm. Đôi khi, rơi xuống từ một độ cao thấp lại khiến ta tổn thương nhiều hơn vì chưa kịp thích nghi, chưa kịp điều chỉnh bản thân. Nhưng nếu đủ thời gian để thích ứng, để tìm ra cách đối mặt với nghịch cảnh, ta lại có thể đứng lên, mạnh mẽ hơn bao giờ hết.
Vậy nên, đừng sợ những cú ngã trong cuộc đời. Vì giống như những chú mèo bé nhỏ nhưng kiên cường, chúng ta cũng có thể tìm thấy cách tiếp đất an toàn, ngay cả khi tưởng chừng như đã rơi vào vực thẳm. 🐱💖
Không chỉ phát hiện bệnh tật, một số con mèo còn có thể cảm nhận được khi nào một người sắp qua đời. Một trong những trường hợp nổi tiếng nhất là chú mèo Oscar, sống tại một viện dưỡng lão ở Rhode Island (Mỹ).
👉Oscar có thói quen đến nằm bên cạnh những bệnh nhân sắp mất, dù trước đó nó không mấy quan tâm đến họ. Điều kỳ diệu là trong hơn 50 trường hợp, bất cứ ai mà Oscar đến nằm cạnh đều qua đời sau đó không lâu. Nhân viên viện dưỡng lão bắt đầu coi Oscar như một “điềm báo” và dùng nó để cảnh báo người thân của bệnh nhân sắp ra đi, giúp họ có thời gian chuẩn bị và nói lời tạm biệt.
👉Hiện tượng này có thể liên quan đến việc mèo nhận biết sự thay đổi trong nhịp tim, hơi thở hoặc mùi hương của một người khi họ sắp qua đời. Khi cơ thể dần tắt đi, các phản ứng hóa học bên trong thay đổi, tạo ra một mùi đặc biệt mà con người không thể cảm nhận, nhưng mèo thì có thể.
👉Khi nói đến sinh sản, chúng ta thường nghĩ rằng mỗi lứa con sẽ có chung một người cha. Tuy nhiên, trong thế giới loài mèo, mọi chuyện không đơn giản như vậy. Một điều kỳ lạ nhưng hoàn toàn có thật: mèo mẹ có thể sinh ra những chú mèo con từ nhiều “ông bố” khác nhau trong cùng một lứa. Hiện tượng này gọi là đa tinh trùng thụ tinh (superfecundation), và nó chính là một trong những bí ẩn sinh học kỳ diệu nhất của loài mèo.
👉Khác với con người hay nhiều loài động vật khác, mèo không rụng trứng theo chu kỳ cố định. Thay vào đó, trứng của mèo chỉ rụng khi có giao phối. Điều này có nghĩa là trong mùa sinh sản, nếu một mèo cái gặp gỡ nhiều mèo đực khác nhau trong vòng vài ngày, mỗi lần giao phối đều có thể kích thích sự rụng trứng mới và tạo ra những phôi thai khác nhau. Kết quả là, khi mèo mẹ sinh con, trong cùng một lứa có thể xuất hiện những chú mèo con với bộ gen hoàn toàn khác biệt, vì chúng có bố khác nhau.
👉Nếu bạn từng nhìn thấy một đàn mèo con với màu sắc và hoa văn lông khác nhau một cách rõ rệt, rất có thể đó là kết quả của hiện tượng này. Một chú mèo con có thể có bộ lông xám giống bố A, trong khi anh chị em của nó lại có màu vàng từ bố B và sọc vằn từ bố C.
Sự đa dạng về bố trong cùng một lứa con xảy ra nhờ vào cách cơ thể mèo cái xử lý quá trình sinh sản:
👉Mèo cái có thể rụng nhiều trứng trong một lần động dục
Khi mèo cái vào kỳ động dục, cơ thể có thể rụng nhiều trứng trong khoảng vài ngày. Mỗi trứng đều có cơ hội thụ tinh nếu gặp tinh trùng phù hợp.
👉Tinh trùng của mèo đực có thể tồn tại trong cơ thể mèo cái đến 48 giờ
Điều này có nghĩa là nếu một mèo cái giao phối với nhiều mèo đực trong vòng 1-2 ngày, mỗi trứng có thể thụ tinh bởi tinh trùng của những con đực khác nhau.
👉Mèo cái giao phối với nhiều bạn tình trong thời gian ngắn
Trong mùa sinh sản, mèo cái có thể giao phối với nhiều con đực, và cơ thể chúng không có cơ chế chọn lọc tinh trùng từ một con đực duy nhất. Điều này làm tăng tỷ lệ có nhiều bố trong cùng một lứa.
Kết quả là, mỗi mèo con trong cùng một lứa có thể mang bộ gen hoàn toàn khác nhau, tùy vào bố của chúng là ai.
Mèo tiến hóa theo cách này để đảm bảo sự đa dạng di truyền, giúp tăng khả năng sống sót cho thế hệ sau:
👉Đa dạng di truyền: Nếu có nhiều bố khác nhau, đàn con sẽ có nhiều đặc điểm di truyền khác nhau, làm tăng cơ hội thích nghi với môi trường. Một số mèo con có thể mạnh mẽ hơn, thông minh hơn hoặc có sức đề kháng tốt hơn những con khác.
👉Tăng cơ hội sinh sản: Mèo cái không cần chọn một bạn tình duy nhất mà có thể chấp nhận nhiều bạn tình, giúp tối đa hóa khả năng sinh sản.
👉Giảm nguy cơ tuyệt chủng: Nếu chỉ sinh con từ một bố, tất cả mèo con sẽ có cùng một bộ gen, và nếu bộ gen đó không tốt, cả lứa có thể không khỏe mạnh. Nhưng khi có nhiều bố khác nhau, ít nhất một số con có thể có bộ gen tốt và phát triển mạnh mẽ.
Loài mèo luôn khiến con người đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác. Khả năng sinh con từ nhiều bố khác nhau không chỉ là một hiện tượng kỳ lạ mà còn là một minh chứng cho sự tiến hóa thông minh của chúng. Điều này giúp đàn con có sự đa dạng di truyền, tăng cơ hội sống sót và duy trì nòi giống một cách tối ưu.
Vậy nên, lần tới nếu bạn thấy một đàn mèo con với đủ màu sắc và hoa văn lông khác nhau, hãy nhớ rằng chúng không phải bị nhầm lẫn hay bị đổi nhầm, mà chỉ đơn giản là chúng có nhiều ông bố khác nhau mà thôi.